Heb jij last van een innerlijke criticus? Je bent niet alleen, bijna iedereen heeft er last van. Ik zeg niet voor niets last, want je innerlijke criticus kan je behoorlijk in de weg zitten. Wat je ook doet, hij heeft altijd iets te zeiken. In deze blog leer je in 3 stappen wat je tegen je innerlijke criticus kunt doen.
Wie is die zeikerd?
Ik noem ‘m vaak de scheidsrechter in je hoofd. Het is die stem die je continu commentaar geeft op alles wat je doet. Als je de regels overtreedt blaast hij op zijn fluitje om je terecht te wijzen. Successen vieren kent hij niet, want je kunt altijd meer en beter doen. Hij maakt dat je je vergelijkt met anderen en vindt altijd wel iemand die slimmer, grappiger of vrouwelijker is dan jij.
Terwijl ik deze blog schrijf is mijn scheidsrechter ook continu aanwezig. Ik zat te denken over een voorbeeld waarin hij naar voren kwam, maar kon geen goed voorbeeld bedenken. Totdat ik me realiseerde dat dit dus precies is wat de innerlijke criticus doet. Bij ieder voorbeeld wat ik bedacht vond mijn innerlijke criticus wel een reden om me erop te wijzen dat het niet goed genoeg was. ‘Dit is een stom voorbeeld’, ‘Dat is niet te volgen’, ‘Nee, dit is gek om te zeggen.’ Deze stem maakte dat ik blokkeerde. Hierdoor raakte ik gefrustreerd en kwam mijn innerlijke criticus er weer overheen met dingen als ‘waarom duurt het zo lang?’ ‘je bent gewoon geen goede schrijver’ en ‘je kunt er beter mee stoppen’. Gelukkig kon ik ‘m opmerken waardoor ik, ondanks die stemmetjes in mijn hoofd, door ben gegaan met deze blog.
Wat wil hij?
Ondanks dat je je innerlijke criticus waarschijnlijk het liefst achter het behang plakt, heeft hij wel degelijk een belangrijke functie. Hij is namelijk intens bezorgd over jou en wil je veilig houden. Als jij je gedraagt volgens de regels en doet wat door anderen geaccepteerd wordt zul jij ‘erbij’ horen. Dit is van belang omdat mensen van nature groepsdieren zijn.
Ook zorgt je innerlijke criticus ervoor dat de kritiek van anderen minder hard aankomt. Als jij tegen jezelf al hebt gezegd dat je het waardeloos hebt gedaan, dan kan de feedback van anderen alleen maar meevallen. Door de kritiek op jezelf ook nog eens uit te spreken hoop je, onbewust, dat anderen medelijden met je hebben en juist zullen zeggen dat het allemaal wel meevalt.
Soms is dat innerlijke commentaar terecht en nodig. Je innerlijke criticus weerhoudt je er bijvoorbeeld van om door rood te rijden terwijl je haast hebt. En hij zorgt ervoor dat je kunt reflecteren op je eigen handelen, zodat je kunt groeien als persoon.
Wat wil jij?
Het liefst wil je voor eens en voor altijd afrekenen met die negatieve stem in je hoofd. Je bent gewend om alsmaar harder je best te doen in de hoop dat je hem zo de mond kunt snoeren. Maar je innerlijke criticus is nooit tevreden en wat je ook probeert, je hebt geen vat op hem. Waar je wel vat op hebt is of je naar hem luistert.
In 3 stappen omgaan met je innerlijke criticus
1. Word je bewust van je gedachtestroom
De eerste stap om te zetten als je je innerlijke criticus minder serieus wilt nemen is om je bewust te worden dat hij er is. De kans is namelijk groot dat je zo gewend bent geraakt aan die stem dat je hem niet eens meer in de gaten hebt. Een ingang om je bewust te worden van je (negatieve) gedachten zijn je emoties.
Als je ergens een rotgevoel over hebt, ga dan eens voor jezelf na wat je net tegen jezelf hebt gezegd en ook hoé je dit hebt gezegd.
· Welke woorden gebruikte je innerlijke criticus?
· Met welke toon zei hij dit?
· Zijn er bepaalde zinnen die hij steeds herhaalt?
2. Ontdek waar je innerlijke criticus je tegen beschermd
Je innerlijke criticus checkt voortdurend of jij je aan de regels houdt. De tweede stap is dan ook om je bewust te worden van de regels die jij in verschillende situaties voor jezelf hebt. Deze vragen (gebaseerd op een oefening uit het boek Ik ken mijn ikken) helpen daarbij:
Maak een lijstje met situaties waarin je innerlijke criticus het meest naar boven komt. Heeft hij bijvoorbeeld vaak commentaar op je uiterlijk, op wat je eet of drink, op hoe je met je partner omgaat of over het werk dat je aflevert?
Ga per situatie na waarom je innerlijke criticus dit zo belangrijk vindt. Waarom wil hij dat je je aan deze regel houdt? En wat zou er gebeuren als je dit niet zou doen? Zo ontdek je waar je innerlijke criticus je tegen wil beschermen.
Wat heb je van huis uit meegekregen over hoe het hoort en aan welke regels je je moet houden? Zie je een verband met de regels van je innerlijke criticus?
3. Praat tegen jezelf zoals je vriendin zou doen
Wees mild naar je innerlijke criticus zodra hij actief wordt. Ga niet tegen hem in gevecht door te zeggen ‘Hou je kop, ik word gek van je gezeik’ maar zeg iets vriendelijks zoals ‘Hey, daar ben je weer. Ik weet dat je me wilt beschermen, maar ik kies ervoor om naar andere gedachten te luisteren.’
Vervolgens zet je een andere stem tegenover de stem van je innerlijke criticus. Je kunt dit doen door je voor te stellen wat een lieve, meelevende vriendin op dit moment tegen je zou zeggen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik weet dat je ervan baalt dat je fel reageerde naar je collega. Je was moe en had het gevoel dat hij niet naar je luisterde. Je bent lerende om je grenzen aan te geven, dat gaat met vallen en opstaan. Neem wat tijd voor jezelf, dat zal je vast goed doen.’
Geef jezelf tijd
Het vraagt oefening om minder naar je innerlijke criticus te luisteren. Waarschijnlijk is het zo gewoon geworden om op een bepaalde manier tegen jezelf te praten, dat het tijd kost om een nieuwe manier aan te leren. Zie dit voor je als een huis dat in een overgroeid veld staat. Je wilt naar het huis toe lopen. De eerste paar keer kost het veel moeite om een weg te banen door het hoge gras. Hoe vaker je dit doet, hoe makkelijker het wordt. Op een gegeven moment is het pad zo duidelijk dat je hier moeiteloos doorheen loopt. Zo gaat het ook met het aanleren van iets nieuws. Je gaat nieuwe paadjes aanleggen in je hersenen, die steeds makkelijker te bewandelen worden.
Comments